Ngành công nghiệp ô tô hiện nay đang bắt đầu đi vào khúc quanh không đường lùi, nhưng cũng không có tầm nhìn phía trước!
Khúc quanh đó là: Từ năm 2035 ô tô chạy xăng/dầu sẽ bị cấm bán, đa số các hãng xe lớn đã quyết định ngừng sản xuất xe xăng/dầu từ năm 2030. Nghĩa là không có đường lùi.
Song đến hiện tại không ai kiếm được bất kỳ lợi nhuận nào từ xe điện. Tesla là một thí dụ điển hình. Công ty này lời rất nhiều trên thị trường chứng khoán và đã đưa ông Elon Musk thành một trong những người giàu nhất thế giới, nhưng kể từ khi thành lập cách đây 18 năm hầu như chưa lời được đồng nào từ việc bán ô tô điện.
Vì cho đến nay, thị trường xe điện chỉ phát triển nhanh ở các quốc gia có sự hỗ trợ tài chính quan trọng để bù đắp cho những điểm yếu của xe điện và sự do dự của người mua. Nhưng khi mức trợ cấp giảm thì lượng xe bán cũng giảm như trường hợp Trung Quốc, lượng xe bán đã giảm 16% trong tháng 8/2021 khi tiền trợ cấp giảm; và chuyện này cũng xảy ra tương tự ở Đan Mạch.
Nếu tính tổng lượng khí thải CO2 trong suốt quá trình từ sản xuất nguyên liệu (lithium, coban, đất hiếm,…) đến bán xe (khí thải khi xe vận chuyển), lượng CO2 của ô tô dùng điện sản xuất từ các nhà máy nhiệt điện than gần tương đương với xe xăng và chỉ thực sự sạch hơn nếu dùng điện tái tạo (gió, mặt trời hay hạt nhân). Hiện tại, trừ một số nước như Pháp, Na Uy, Đan Mạch…, đa số điện sử dụng đều được sản xuất từ than!
Và còn một nan đề khác: Thoát khỏi dầu mỏ, công nghiệp ô tô điện lại lệ thuộc vào nhiều tài nguyên thiên nhiên tương đối giới hạn, khó khai thác và chế biến gồm các kim loại dùng cho ắc quy Li-ion, các đất hiếm cho động cơ điện và chất bán dẫn cho thiết bị điện tử, máy tính. Hơn nữa, công nghiệp sản xuất điện gió và điện mặt trời cũng cần nhiều các vật liệu này cho các thiết bị của turbine gió, tấm pin mặt trời và mạng lưới phân phối điện. Nhu cầu về kim loại sẽ bùng nổ trong những thập kỷ tới và sẽ nằm trong các trận chiến kinh tế lớn trên thế giới. Nó làm dấy lên lo ngại về căng thẳng nguồn cung do tập trung sản xuất, trong đó Trung Quốc chiếm vị trí thống lĩnh...
Những lời cảnh báo này không phải của các "chuyên ra máy chém" trên mạng xã hội đâu. Đó là lời của một chuyên gia đích thực trong ngành công nghiệp ô tô với hơn 35 năm làm việc tại châu Âu từ hãng lốp Michelin qua tập đoàn Renault với những vị trí trọng yếu mà không mấy người Việt có được như: Phụ trách bộ phận nghiên cứu vật liệu của tập đoàn Michelin, sản xuất lốp xe; Chịu trách nhiệm cơ quan thiết kế nội thất xe của tập đoàn ô tô Renault, Phát triển hợp tác KHKT giữa Renault-Nissan, Phát triển các văn phòng thiết kế Renault tại Brasil, Thổ Nhĩ Kỳ và Rumani trong chính sách toàn cầu hóa Renault; Đại diện hãng Renault trong Hội đồng Châu Âu về nghiên cứu và phát triển ngành công nghiệp ôtô; đại diện hãng Renault trong Hàn Lâm Viện Công nghệ Pháp (Académie des technologies)…
