Phải nói là người Trung Quốc tài thật. Nói về tài bắt chước thì đúng là cái vị trí số 1 không ai tranh nổi họ. Thôi thì đủ thứ mặt hàng, “thượng vàng, hạ cám”, từ bóng bẩy sang trọng cho đến bình dân rẻ tiền, từ đồ chơi con trẻ, từ thức ăn, đồ uống hàng ngày đến điện thoại, xe máy, ôtô… cấm có thấy thiếu một thứ gì. Thế mới có chuyện dân nhà ta, chỗ này, chỗ nọ, khi cũ, lúc mới nhiều phen khốn đốn với hàng Trung Hoa. Khi thì nghe nói kem đánh răng gây chết người, khi thì đọc thấy trẻ em nhập viện vì đồ chơi Trung Quốc, rồi hoành thánh có… thuốc trừ sâu, sữa nhiễm melamine gây sạn thận… đủ cả.
Quay lại chuyện những chiếc xe mới thấy, người Trung Quốc không chỉ tài mà còn rất nhanh nhạy. Người Nhật ra bao nhiêu loại xe máy ở Việt Nam thì người Trung Quốc cũng ra từng ấy loại, không khác gì mẫu mã, kiểu dáng, duy chỉ có khác về chất lượng và mấy cái tên nghe na ná. Cũng đã từng có thời kì xe máy Trung Quốc cạnh tranh mạnh mẽ với xe Nhật. Và với kiểu dáng như thế, tính năng như thế, giá lại rẻ hơn hẳn, xe Trung Quốc bán chạy hơn xe Nhật. Nhiều người tiêu dùng biết chất lượng có kém hơn nhưng vẫn mua vì không có chiếc xe nào lại hợp với túi tiền của mình đến thế.
Nhưng rồi, cái thời kì “ăn xổi” của xe Trung Quốc cũng đến hồi cuối. Nghe báo đài nói nhiều về các vụ xì-căng-đan của hàng Trung Quốc, dân ta dè dặt, thận trọng hơn. Xe máy Trung Quốc trước kia nhiều là thế, giờ đi đường thấy cũng thấy vắng. Lòng tin, sự kiên nhẫn sau những năm “làm bạn” với xe Trung Quốc của người tiêu dùng cũng vì thế mà cạn dần.
Hết chuyện xe máy lại đến chuyện ôtô. Dân ta nhiều người có điều kiện, chuyển từ xe hai bánh sang xe bốn bánh. Nghiễm nhiên, tâm lí tiêu dùng cộng với việc bỏ ra một số tiền lớn, người mua xe hơi chẳng dại gì mà lựa chọn những chiếc xe có xuất xứ từ Trung Quốc, cho dù giá có rẻ hơn. Không thể cạnh tranh được về chất lượng, giờ lại không cạnh tranh được về giá, xe Trung Quốc xem ra hụt hơi ở rất nhiều thị trường ôtô khác chứ chả cứ gì ở Việt Nam.
Gặp nhiều, nghe nhiều về hàng Trung Quốc, khiến dân mình thành kiến với xe Trung Quốc. Mà cái thành kiến đó xem ra cũng là hiển nhiên. Cứ đem băn khoăn “Có nên mua xe Trung Quốc không?” mà đi hỏi người này, người nọ, mười người thì đến chín khuyên “Tránh xa!”. Thử hỏi, mấy hãng xe “Trung Hoa anh hùng” định vào Việt Nam làm ăn kiểu gì!?
Bị người tiêu dùng Việt “kiềng” là thế. Danh tiếng của xe Trung Quốc còn bị ảnh hưởng lớn Âu châu, Úc châu. Nhiều người ta, đọc báo Tây mách: “Xe Trung Quốc đâu cũng thấy người ta kêu nhái, kêu ăn cắp kiểu dáng”. Nào là mẫu Peri của hãng Great Wall bị hãng Fiat đâm đơn kiện vi phạm bản quyền thiết kế mẫu Panda, nào là xe của Hãng Geely nhái dáng Phantom. Thậm chí mẫu S11 của Tong Jian còn sở hữu những đường nét pha trộn giữa siêu xe đình đám Audi R8 và phần đuôi của Ferrari. Người Trung Quốc có đủ kiểu nhái, nhiều cách nhái, đủ thể loại nhái, không biết đâu mà lần. Danh sách những chiếc xe “made in China” có kiểu dáng xe Tây, xe Nhật cứ gọi là “soi mỏi mắt, đọc mỏi mồm”.
Sau này, xe hơi Trung Quốc bắt đầu xuất hiện ở Việt Nam, trước là Lifan, là Chery, rồi BYD, BAIC, và mới đây nhất là Zotye. Vừa “mon men” bước chân vào thị trường Việt, mấy anh xe Trung Hoa đã bị người ta “bóc mẽ” là hàng nhái. Riich M1 đến ta mang theo logo nhái logo nổi tiếng thế giới của Bentley cùng với kiểu dáng thiết kế khá giống với Yaris của Toyota. Chiếc xe này khiến nhiều người nếu gặp lần đầu trên đường phố sẽ nhầm tưởng một chiếc Yaris gắn logo Bentley, đặc biệt nhìn từ phía trước.
BYD Auto mới “chân ướt, chân ráo” tiến vào thị trường cũng đã bị cái tiếng cho là đã mô phỏng nhiều sản phẩm của các hãng danh tiếng như Toyota, Lexus. Thậm chí logo của hãng này trước kia còn giống BMW. Chiếc xe F0 lúc mới trình làng, khiến người Việt cảm thấy khá dễ nhận ra bởi nó rất giống Toyota Aygo. Zotye thì khỏi nói, xe “ăn cắp” mỗi nơi một tí, nom cứ tưởng xe của Porsche hay Land Rover.
Chưa bàn đến chất lượng xe hơi Trung Quốc, nhưng từng ấy lí do khiến xe “made in China” sẽ còn lắm “nhọc nhằn” mới hòng chinh phục được người tiêu dùng Việt. Cái xe Trung Quốc chắc sẽ còn khối chuyện để bàn.
