Khoản 3 Điều 18 Luật Giao thông đường bộ số 23/2008/QH12 có quy định, người điều khiển phương tiện giao thông không được mở cửa xe, để cửa xe mở hoặc bước xuống xe khi chưa bảo đảm điều kiện an toàn. Nếu vi phạm, tùy theo mức độ, người vi phạm sẽ bị xử lí theo quy định của pháp luật. Theo đó, người mở cửa ô tô thiếu quan sát, gây ra tai nạn cho người khác có thể bị phạt hành chính hoặc khởi tố hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
Về mức xử phạt hành chính, khoản 2 Điều 5 Nghị định 46/2016/NĐ-CP có nêu, phạt tiền từ 300.000 - 400.000 đồng với hành vi mở cửa xe, để cửa xe mở không bảo đảm an toàn. Ngoài bị phạt tiền, người vi phạm quy định này mà gây tai nạn giao thông còn bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 02 - 04 tháng.
Trường hợp xảy ra tai nạn ngoài ý muốn do lỗi của người mở cửa xe thì người này phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do hành vi của mình đã gây ra. Đây ra trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015.
Trong trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 202 Bộ luật Hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009). Cụ thể, Điều luật này quy định người nào điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác thì bị phạt tiền từ 05 - 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng - 05 năm.
Mức phạt sẽ tăng dần dựa theo mức độ nghiêm trọng của vụ việc. Mức phạt cao nhất được quy định tại Điều này là phạt tù từ 07 - 15 năm trong trường hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Ngoài bị phạt tù, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 - 05 năm.
Theo Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), có hiệu lực từ ngày 01/01/2018, hành vi nêu trên sẽ phải chịu mức phạt cao hơn. Cụ thể, phạt tiền từ 30 triệu - 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm - 05 năm. Tuy nhiên, mức phạt tối đa vẫn là từ 07 - 15 năm tù.
Hướng dẫn mở cửa xe ô tô an toàn tránh tai nạn
Để hạn chế các vụ tai nạn do mở cửa xe bất cẩn gây ra, người đi ô tô cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Luôn khoá (lock) cửa lại khi xe đang chạy để đảm bảo rằng các cửa không bị bật ra gây tai nạn cho người khác.
- Khi mở cửa xe, người ngồi trên xe cần quan sát kỹ trước sau bằng mắt thường và gương chiếu hậu. Thao tác mở cửa xe đúng là tay trái giữ tay nắm cửa, tay phải kéo mở khóa. Tay trái mở hé cánh cửa, quan sát kỹ phía sau khi thấy an toàn mới xuống xe. Người ra đến đâu cửa mở ra đến đó chứ không mở hết cửa.
- Trước khi mở cửa xe, lái xe cho xe đỗ sát mép đường bên phải chiều đi của mình. Không dừng xe ở nơi cấm đỗ xe, đường giao nhau…
