PHANH TANG TRỐNG LÀ GÌ?
Phanh tang trống hay còn gọi là phanh guốc (DrumBrake) là một bộ phận quan trọng của các phương tiện giao thông (xe đạp, xe máy, ô tô).
Phanh tang trống do Louis Renault phát minh vào năm 1902 dù một năm trước đó Maybach đã từng ứng dụng loại phanh trống với thiết kế lạc hậu hơn.
Những hệ thống phanh tang trống đầu tiên sử dụng đòn bẩy, dây và cáp để điều khiển trống. Phải đến năm 1930, phanh trống thủy lực mới ra đời.
CẤU TẠO PHANH TANG TRỐNG
Guốc phanh
Guốc phanh được chế tạo từ nhôm đúc, có trọng lượng nhẹ và tản nhiệt tốt. Guốc phanh có nhiều hình dáng khác nhau, các kiểu của guốc phanh có thể nhận dạng bằng số hiệu guốc được chỉ định bởi viện Tiêu chuẩn vật liệu ma sát (FMSI: Frichon Materials Standards Institute)
Guốc phanh được điều khiển bởi dây cáp hoặc piston thủy lực để tạo lực bung, ép vào trống phanh.
Thông thường guốc phanh được đặt hàng theo sự chế tạo, kiểu xe, năm sản xuất đối với từng loại xe riêng để đạt được sự chuẩn xác.
Má phanh
Má phanh là bộ phận cần thay mới nhiều nhất trong hệ thống phanh tang trống. Má phanh được dán hoặc vít cố định lên guốc phanh, sẽ mòn đi khi phanh, do ma sát giữa má phanh và trống phanh.
Mâm phanh
Được thiết kế, chế tạo để gắn cụm phanh. Mâm phanh được gắn bằng bulong vào trục bánh sau hoặc khớp lái ở cầu trước. Trên mâm phanh cũng có các lỗ, vấu lồi để gắn xilanh thủy lực, lò xo giữ guốc phanh và cáp phanh tay.
Lò xo phanh
Cụm phanh tang trống thông thường sử dụng hai lò xo, một bộ kéo guốc phanh về vị trí nhả phanh, một bộ dùng để giữ guốc phanh tựa vào mâm phanh. Các lò xo gắn thêm thường được dùng để vận hành cơ cấu tự điều chỉnh và chống trạng thái chùng lỏng của hệ thống phanh tay.
Lò xo trả về của guốc phanh có nhiệm vụ rất then chốt, đặc biệt ở loại phanh trợ động. Trog khi nhả phanh ra, các lò xo này sẽ kéo guốc phanh trở về và đẩy piston trở về trạng thái ban đầu.
Bộ điều chỉnh guốc phanh
Các guốc phanh phải được điều chỉnh theo chu kỳ để giữ cho má phanh tương đối sát với bề mặt trống phanh. Nếu khe hở giữa má phanh và bề mặt trống phanh quá lớn khiến chân phanh phải ấn một đoạn dài phanh mới có tác dụng gây nguy hiểm.
Ở loại phanh trợ động, bộ điều chỉnh là một cụm bằng ren. Ngày nay hầu hết ô tô sử dụng hệ thống điều chỉnh phanh tự động, có nhiều dạng kết cấu khác nhau tùy theo cấu tạo của guốc phanh và nhà sản xuất.
Trống phanh
Trống phanh có dạng hộp rỗng, gắn liền với trục dẫn động. Trống phanh có bề mặt cứng chịu đượng mài mòn, có độ bền vật liệu tốt để không bị biến dạng và hoạt động như một bộ phận tiêu nhiệt.
Hoạt động của hệ thống phanh tang trống. Video:Crashforensics
Hầu hết trống phanh được chế tạo bằng gang xám, chống mài mòn khá tốt, một phần do hàm lượng carbon cao có trong gang xám. Tuy nhiên nhược điểm là nó khá nặng và dễ nứt vỡ. Vì vậy mà nhiều trống phanh được cải tiến bằng cách chế tạo có nhiều thành phần: phần giữa làm bằng thép dập, phần vành và bề mặt ma sát làm bằng gang.
ƯU NHƯỢC ĐIỂM CỦA PHANH TANG TRỐNG
Nhược điểm
Nhược điểm lớn nhất của phanh tang trống là tản nhiệt. Cho dù sử dụng gang và nhôm là những vật liệu chính, nhưng do kết cầu kín nên khả năng tản nhiệt của phanh tang trống không đủ khiến phanh vẫn có nhiệt độ rất cao. Nhiệt độ cao kèm với việc biến dạng của má phanh, guốc phanh… và có thể gây mất phanh.
Phanh tang trống cũng có nhiều chi tiết và cần sự điều chỉnh phức tạp. Chỉ cần một thay đổi nhỏ trong cụm phanh có thể khiến phanh bị dính hoặc trượt.
Ưu điểm
Phanh tang trống là giá thành rẻ, kỹ thuật không quá cao. Chính vì thế, phanh tang trống vẫn được áp dụng rộng rãi trên nhiều phương tiện, để tiết kiệm chí phí sán xuất và giảm giá thành.
Dùng lực nhỏ khi phanh nên ở một số xe nhỏ không cần trợ lực.
