Hãy nhìn hai bức ảnh dưới đây:
Bên trái là Hà Nội và bên phải là Bongkok (Thái Lan). Sự khác nhau chắc hẳn dễ nhận ra, bên trái lộn xộn, bên phải trật tự. Ở nước bạn tình trạng tắc đường còn kinh khủng hơn mình. Nhịp đèn đỏ ở trung tâm Bangkok có thể mất tới 30 phút để thoát. Lòng đường buổi tối đỏ quạch màu đèn xe, tới tận 23 giờ. Nhưng lạ thay, không một tiếng còi, không một lời thúc giục khi đèn còn 5 giây chuyển đó, và đặc biệt nhất, xe rất có hàng lối.
Ôtô giữ đúng bốn làn, xe máy đi vào giữa khoảng cách hai ôtô, và điều quan trọng nhất là không có xe này đâm chéo thân, xe kia nhoi lên điền vào chỗ trống. Mọi người đều có ý thức "dừng lại sau xe phía trước). Với kiểu tắc đường như thế này, ai đến lượt sẽ đi, và đi được thì chạy băng băng chứ không tiến một mét, đứng 10 phút.
Ngược lại, ở ta, chỉ cần có khoảng trống, ôtô, xe máy sẵn sàng phá làn. Đường quy định 4 làn thì bao giờ cũng có 6 chiếc ôtô xếp ngang nhau. Tình huống này đặc biệt hay xuất hiện khi tắc đường trên cao tốc. Người ta tràn sang cả làn khẩn cấp để di chuyển. Vì không biết xếp hàng, vì hỗn độn nên tình huống ngày càng tồi tệ.
Điều gì khiến chúng ta đi kiểu như vậy? Có nhiều lý do: vì đường nhỏ, có đường không kẻ làn, vì nhiều đường cắt ngang, vì ý thức người đi đường. Theo tôi, quan trọng nhất vẫn là yếu tố cuối cùng: ý thức người đi đường.
Ý thức ở đây không phải sự tự giác, chắc chắn là vậy. Ở những nước phát triển, ý thức cũng không tự sinh ra, mà nó được rèn luyện qua một thời gian dài, với các chế tài chặt chẽ, nôm na là mức phạt nặng, xử phạt sát sao, đúng người, đúng lỗi.
Để có ý thức, chẳng còn cách nào ngoài việc áp dụng luật chặt chẽ và giáo dục thích hợp. Đời của chúng ta, coi như không thể cải thiện được đi. Nhưng đời của con cháu chúng ta, phải làm gì khác đi chứ.
Tôi chỉ mong các bố mẹ, ông bà, đừng dạy con, cháu mình những ý niệm nặng nề về xếp hạng nữa. Đừng trách móc con sao đứng sau bạn này bạn kia, đừng tỏ ra tự kiêu khi xếp hạng nhất nữa. Thay vì đó, hãy dạy chúng biết sống trật tự, biết ngay ngắn, biết xếp hàng.
Một người bằng mọi cách leo lên trong cuộc sống, họ cũng sẽ sẵn sàng chen nhau từng centimet mặt đường.
Độc giả Hoàng Tùng (VnExpress)
